Γεωγραφικά στοιχεία

Το Καλλίδρομο είναι βουνό της Φθιώτιδας – μήκους 35 χιλ. περίπου- στην ανατολική προέκταση της Οίτης, με ψηλότερη κορυφή τη Γκιόζα ή Σταυρός(1400μ.).

Στα βορεινά, το Καλλίδρομο οριοθετείται από τον κάμπο του Σπερχειού, στα δυτικά χωρίζεται από την καταπράσινη Οίτη με τη μεγάλη και απόκρημνη χαράδρα- φαράγγι του ποταμού Ασωπού που έχει τις πηγές του πάνω από την Παύλιανη. Ενώνεται δε με αυτή με ένα χαμηλό διάσελο στα 600 μ. κοντά στο χωριό Οίτη και στα νότια σβήνει στον μικρό κήπο του Κηφισού.

Το όνομα του Καλλιδρόμου δείχνει χαρακτηριστικά ότι το βουνό είναι ομαλό με εύκολες προσβάσεις σχεδόν από παντού, με εξαίρεση κυρίως στα βορινά, όπου το βουνό παρουσιάζει τις απότομες πλαγιές της κορυφής Καστράκι στα στενά των Θερμοπυλών, στο Ελαφόβουνο – πάνω από το χωριό Ανάβρα- και στην Κνημίδα πάνω από τα Καμένα Βούρλα, που έχουν απότομες κλήσεις, σάρες και βράχια.

Πως σχηματίστηκε το όρος Καλλίδρομο;

Το όρος Καλλίδρομο ήταν πριν από εκατομμύρια χρόνια ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο που εξερράγη,  δημιουργώντας το ομώνυμο όρος. Εικάζεται ότι πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια βρισκόταν σε βάθος περίπου 2 χλμ στον ωκεανό της Πίνδου. Έχει διαπιστωθεί ότι στο Καλλίδρομο υπάρχουν υπολείμματα από το στερεοποιημένο μανδύα της Γης, ο οποίος την ώρα των εκρήξεων βρήκε διέξοδο και ξεπήδησε μέσα από τα ηφαίστειο. Πολλές φορές, η λάβα που έβγαινε από το εσωτερικό της Γης στον πυθμένα είχε τη μορφή φυσαλλίδων και όταν ερχόταν σε επαφή με το νερό του ωκεανού πάγωνε αμέσως, δημιουργώντας ένα στρογγυλωμένο κέλυφος. Έτσι έπαιρνε τη μορφή μαξιλαριού και αυτοί οι σχηματισμοί που λέγονται μαξιλαροειδείς λάβες είναι ακόμη και σήμερα ορατοί στο Καλλίδρομο, μαρτυρώντας από πρώτο χέρι το «εκρηκτικό» παρελθόν του. Το Καλλίδρομο λοιπόν δημιουργήθηκε πριν από 200.000.000 χρόνια από εκρήξεις υποθαλασσίων ηφαιστείων. Και είναι από τα πλέον παμπάλαια βουνά του πλανήτη!!!

Ανόπαια ατραπός και η προδοσία του Εφιάλτη

 Η  οροσειρά πάνω από τις Θερμοπύλες, που συνδέει το Καλλίδρομο με τον κύριο όγκο της Οίτης, ονομάζεται Ανόπαια. Το ίδιο όνομα έφερε και η ατραπός (μονοπάτι) που διέσχιζε την οροσειρά αυτή. Σύμφωνα με τη σαφή τοπογραφία την οποία δίδει ο Ηρόδοτος, η Ανόπαια αρχίζει από τη χαράδρα του Ασωπού, ανεβαίνει προς το Ελευθεροχώρι, συνεχίζει προς τα πάνω και από εκεί κατεβαίνει ανατολικά στην περιοχή μετά τις Θερμοπύλες. Το 480 π.Χ., ο Μαλιεύς Εφιάλτης, χωρίς αμφιβολία σταλμένος από τους άρχοντες της Τραχίνας, οδήγησε μέσω της Ανοπαίας το στρατιωτικό απόσπασμα του Ξέρξη στα νώτα του Λεωνίδα, ο οποίος αμύνονταν στις Θερμοπύλες.

Φυσικό και αρχαιολογικό τοπίο

Η έντονη παρουσία του νερού με δυο εποχικές λίμνες (Νευρόπολη και Παλαιοσουβάλα), πηγές, ρυάκια και χείμαρρους συμβάλλει στη δημιουργία μεγάλης ποικιλότητας ενδιαιτημάτων και ενός ιδιαίτερα όμορφου τοπίου. Στις θέσεις «Σουβάλα» και «Νευρόπολη», δύο μεγάλα καρστικά βυθίσματα κρατούν νερό και σχηματίζουν εποχιακές λίμνες τη χειμερινή περίοδο, η μια που είναι και μεγαλύτερη στη θέση Σουβάλα (στα 1.000 μ.) και μια μικρότερη (στα 1.100 μ.) στη θέση Τριανταφυλλιά Νευρόπολης, η οποία ανήκει στην Κοινότητα Παλαιοχωρίου και λέγεται από τους ντόπιους Λούτσα . Το τοπίο  στην περιοχή των δυο εποχικών λιμνών είναι σπάνιο για τον Ελλαδικό χώρο.

Η περιοχή φιλοξενεί μερικές ιδιαίτερης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας θέσεις, όπως το πεδίο μάχης των Θερμοπυλών, το μεσαιωνικό κάστρο της Μενδενίτσας, το μοναστήρι της Δάμαστας κ.ά.

Πανίδα και χλωρίδα

Η περιοχή είναι σημαντική για την πανίδα α) γιατί υπάρχει σχετικά μεγάλος αριθμός ειδών αρπακτικών πουλιών, β) παρατηρείται επανεμφάνιση του λύκου, γ) απαντάτε ένας σχετικά μεγάλος αριθμός αμφιβίων περιλαμβανόμενου του και αλπικού τρίτωνα στη λιμνούλα της Τριανταφυλλιάς.

Η χλωρίδα του Καλλιδρόμου είναι εντυπωσιακή, καθώς ολόκληρο το βόρειο τμήμα του  βουνού καλύπτεται από πυκνά ελατοδάση, τα οποία μάλιστα ξεκινούν από πολύ χαμηλά, περίπου από τα 500 μ. υψόμετρο. Προς τα νότια θα συναντήσουμε και πεύκα και βελανιδιές και φυσικά τα πανταχού παρόντα πουρνάρια.

Ποδηλατικές διαδρομές στο Καλλίδρομο

Το όρος Καλλίδρομο προσφέρεται ιδανικά για μεγάλη ποικιλία ποδηλατικών δράσεων. Στα μονοπάτιά του βουνού μπορεί να εισέλθει κανείς είτε από το ορεινό χωριό Ελευθεροχώρι είτε από το μοναστήρι της Δαμάστας καθώς επίσης και από το χωριό Μενδενίτσα πάνω από τις Θερμοπύλες. Οι διαδρομές είναι πραγματικά εκπληκτικές, μέσα στο δάσος και με συντροφιά τους ήχους της φύσης. Μπαίνοντας στο βουνό από το Ελευθεροχώρι ή την Μονή Δαμάστας μπορεί να καταλήξει είτε Δαμάστα είτε Θερμοπύλες είτε Μενδενίτσα, μέσα από εκπληκτικά τοπία και εικόνες. Δεν είναι τυχαίο ότι στις πλαγιές του Καλλιδρόμου διεξαγόταν για πολλά χρόνια η ιστορική διοργάνωση του »Ράλι Ακρόπολις». Παραθέτουμε ενδεικτικά μερικές διαδρομές αν και υπάρχουν πάρα πολλές που μπορεί κανείς να ανακαλύψει σε αυτό το γεμάτο προκλήσεις βουνό.

Χάρτες ποδηλατικών διαδρομών

Διαδρομή 1. Λαμία-Ηράκλεια-Ι.Μ. Δαμάστας-Ελευθεροχώρι-Λίμνη Νευρόπολη-Δαμάστα-Ανθήλη-Λαμία

Διαδρομή 2. Λαμία-Ηράκλεια-Ι.Μ. Δαμάστας-Ελευθεροχώρι-Λίμνη Νευρόπολη-Λίμνη Παλαιοσουβάλα-Μενδενίτσα-Ανάβρα-Θερμοπύλες-Ανθήλη-Λαμία

Βίντεο από ποδηλατικές εκδρομές στο Καλλίδρομο

1. Λαμία-Ηράκλεια-Ελευθεροχώρι-Λίμνη Νευρόπολη

2. Ελευθεροχώρι-καταφύγιο Καλλίδρομου-λίμνη Νεβρόπολης-λίμνη Καλλίδρομου-κορυφή Γκιόζα

3. Mountain bike στο Καλλίδρομο

Συντάκτης: ''Βλαδίμηρος Νικολάκης, Δρ. Χημικός''

Πηγές πληροφόρησης

1. wikipedia 2. partetavouna.blogspot 3. foropenforests 4. skamnosvoice  5. gorgopotamosvillage 6. galaxy.hua 7. »Ποδηλάτες Ρούμελης»